به گزارش پایگاه خبری کوهپایه محمد جواد ابوالحسنی، شاید بارها برای هر فرد ساکن در منطقه شرق استان اصفهان این سوال ایجاد شده باشد که چرا با وجود ظرفیت های طبیعی و انسانی در این منطقه نه تنها شاهد توسعه صنایع و کارخانجات نیستیم بلکه از صنایع دستی موجود که روزگاری از شهرت و کیفیت بالایی برخوردار بوده اند نیز اثری نیست؟ چرا صنایع دستی چون قالی نایین یا عبای کوهپایه در اثر گذر زمان رو به زوال گذاشته و یا به قوت قبل معیشت و اقتصاد منطقه را تامین نمی کند؟ علل گریز جمعیت جوان از این ناحیه چیست؟ چرا با گذر زمان شاهد شکوفایی و زیباتر شدن ساختار شهری نیستیم؟
مشکلات امروزه جامعه ما یک مشکل فرهنگی است و عدم درک مفاهیم اقتصادی و شاخص ها و زیر ساخت های توسعه در بین مدیران روستایی و شهری و کشوری؛ عاملی در این خصوص قلمداد می شود. اولین پاسخی که برای سوالات بالا به ذهن هر شخصی می رسد؛ مدیران با عدم مدیریت صحیح، است. مردم علت کاستی های موجود، ضعف های ساختاری در کل کشور را عاملی به نام برخی مدیران می دانند و پی در پی از بی کفایتی و بی برنامگی در برنامه های اجرایی توسط این افراد گله و شکایت دارند. مدیرانی که در سطح کرسی مدیریت شهری، صنعتی و یا اداری نیستند و با تصرف این مسند و اتخاذ تصمیمات نادرست نه تنها آبادانی را به ارمغان نیاورده اند بلکه گاها هزینه های گزافی را برای جبران تصمیمات اشتباه خود به جامعه تحمیل کرده اند.
اگر سال هایی که مدیران بالادست کشور تصمیم به تمرکز زدایی گرفتند و تصمیمات شهری و منطقه ای را، در قالب انتخابات شورای شهر و روستا به مردم هر شهر واگذار کردند، پس از انقلاب در نظر بگیریم، تقریبا ۲۰ سال ( در واقع این اتفاق در کشور ما سبقه ۸۰ ساله دارد) از این تصمیم می گذرد و زمان بسیار مناسب و کافی در اختیار مردم هر منطقه قرار داشته است تا زیر ساخت های مورد نیاز خود را با توجه به نیاز های شهر توسعه دهند. اما در اکثر شهر های شرق استان اصفهان شاهد رونق و آبادانی نیستیم.
منظور از زیر ساخت؛ توسعه حمل و نقل جاده ای، مدرسه، دانشگاه، مراکز بیمارستانی خدماتی، توسعه هر چه تمام تر طرح های بنیادین توریسم و اکوتوریسم، ایجاد شرایط مناسب برای سرمایه گذاری در شهرک های صنعتی، پارک ها و فضای سبز شهری سازگار با اقلیم، انرژی های تجدید پذیر، المان و مبلمان شهری و زیباسازی شهری، امنیت، ایمنی و تاب آوری شهری، برنامه ریزی و طراحی برای اجتماعات محلی، برندینگ و مارکتینگ شهری، پیاده راه و پیاده مداری و توسعه برمبنای حمل و نقل همگانی می باشد. اما آنچه ما در این سال ها شاهد آن بوده ایم در جهت بازگشت سرمایه یا ایجاد آرامش روانی مردم بخش نبوده است یا به شکل ناچیزی موثر بوده اند.
*پتانسیل هایی که در شرق اصفهان در نظر گرفته نشد
اگر بخواهیم از نگاه خرد نگاه کنیم، برای مثال پیاده رو ها به شکل چشمگیری فاقد استفاده و از شرایط خوبی برخوردار نیستند در صورتی که با توجه به وسعت کوچک شهر های منطقه و هوای پاک بهترین شرایط برای ترویج پیاده روی بین خانوار ها را دارا می باشد. زیرساخت‌های شهری تأثیر مستقیمی بر فضای عمومی داشته و به همین خاطر ارتباط تنگاتنگی با کیفیت زندگی دارند. برای مثال، درصورتی که توسعه شهری به سمت جاده‌های ماشین محور و با فضای کمی برای عبور و مرور پیاده در حرکت باشد، پس بعید است که ساکنان با پای پیاده یا با دوچرخه در شهر خود تردد کنند. به عبارت دیگر، درصورتی که پیاده‌رو و مسیرهای ممتد دوچرخه سواری، محل عبور عابر پیاده، و میادین و پارک های قابل دسترس و راحت وجود داشته باشند، ساکنین به استفاده فعالانه‌تر از فضاهای عمومی تشویق می شوند. البته این نکته نیز قابل ذکر است که احداث راه ها و خیابان های متعدد در سطح شهر به معنی کارامدی شهردار نیست، بلکه شهروندان باید دلیلی عقلی و توجیهی منطقی برای مثال دسترسی به منطقه ای از شهر آسان تر گردد یا از تصادفات جلوگیری کند، برای خیابان های راه اندازی شده متصور باشند در غیر این صورت پروژه انجام گرفته فاقد توجیه اقتصادی است و متاسفانه امروزه شاهد توسعه بی دلیل خیابان ها و روشنایی در سطح برخی از شهر ها هستیم که با منافع منطقه ای و ملی به علت هدر رفتن انرژی در تضاد است.
اگر از زاویه کلان به مسائل بنگریم می توان مسئله توسعه انرژی های تجدید پذیر را مطرح ساخت که در طی این سال ها هیچ پیشرفتی در این حوزه وجود نداشته است. حتی استفاده و به کارگیری از این مهم را می توان صفر دانست در صورتی که منطقه شرق با داشتن آب و هوای گرم و خشک و آسمان اغلب صاف و پایدار در تابستان پتانسیل تولید انرژی برق با سلول های خورشیدی را داراست و حتی در یک فضای ایده آل می تواند قطب تولید انرژی برق در مرکز استان شود تا برق استان های اطراف از این ناحیه تامین شوند. یا با سرمایه گذاری در بخش ارتباطات و استفاده از تکنولوژی روز روستاهای منطقه را تحت پوشش امکانانت ارتباط جمعی همچون تلفن و تلویزیون و اینترنت قرار دهند تا علاوه بر افزایش مطلوبیت روستا نشینان، دسترسی به آن ها را آسان می کند.
اما در مقوله فضای سبز و زیباسازی شهرها به شدت ضعیف عمل کرده و از لحاظ جذب توریست و جذابیت بصری المان ها و پارک های ما دچار کاستی هستند. شاید در بعضی از شهر ها شاهد پارک هایی باشیم که از لحاط زیبایی درخور و قابل توجه باشند که آن ها نیز توجیه اقتصادی ندارند چرا که با هزینه های چند صد میلیونی راه اندازی شده اند در صورتی که با حداقل کردن هزینه ها می توانستند چندین پارک و فضای سبز احداث کرد. مثال مشهودی از حیف و میل کردن بودجه توسط شهداری را می توان ایجاد پرچم بزرگ ایران در ورودی شهر دانست که نه تنها هیچ کمکی به زیبایی شهر نکرده بلکه هزینه تعویض چند ماه یک بار آن نیز به جامعه تحمیل می شود.
در حوزه میراث فرهنگی، حفظ و حراست از خانه ها و مناطق قدیمی نیز به درستی عمل نشده است در صورتی کل منطقه شرق دارای آثار تاریخی نفیس و زیبایی است که ظرفیت تبدیل به منطقه توریستی و جذب گردشگر داخلی و خارجی را داراست. لازمه حفظ آثار تاریخی اجاره دادن این اماکن به بخش خصوصی برای بازسازی و تغییر کاربری برای جذب توریست است.
شهرک های صنعتی پس از دوره ای رونق بعد از چند سال دچار رخوت و تا حدودی تعطیلی و پس رفت شده اند. برای افزایش سرمایه گذاری در شهرک های صنعتی منطقه باید شهرداری های هر شهر ملزومات ان را فراهم کنند، از جمله این اقدامات توسعه راه ها و جاده ها تا امکان دسترسی به کارخانه و بازار های مصرفی و محصولات تولید شده آسان تر گردد، مهیا بودن خطوط آب و برق و گاز برای مصارف صنعتی در این شهرک ها از جذاب ترین ویژگی ها برای جذب سرمایه گذار است. کاهش مالیات درآمدی برای صنایع تازه تاسیس و نوپا، کاهش عوارض شهری برای این کارخانجات از ابتدایی ترین کارها برای ایجاد رونق در بخش صنعت منطقه است که با رونق گرفتن این بخش مشکل اشتغال جوانان و معیشت آن ها تا حد زیادی بر طرف خواهد شد و به در پی آن با کاهش بیکاری شاهد کاهش منازعات اجتماعی، بزهکاری های اجتماعی، مهاجرت و اعتیاد خواهد شد.
*وقتی ملاک رای دادن، بر اساس فامیلی بودن می شود!!
تمامی این ضعف ها و نقص های اتفاق افتاده یک مقصر دارد و آن خود مردم منطقه هستند، مسئولین شهری چون شهردار و اعضای شورای شهر توسط مردم در فرایند انتخابات انتخاب می شوند. ناکارامدی مسئولین شهری و این همه ضعف ساختاری ناشی از بی تفاوتی مردم نسبت به انتخابات شورای شهر و روستا و انتخاب قومی و خویشاوندی کاندیدهای این فرایند است. عوامل دیگری چون رای دادن بر اساس محله نه بر اساس صلاحیت ها، تک رای دادن، تخریب شخصیت کاندیداها، انزوای روشنفکران و به صحنه نیامدن آن ها، دست کم گرفته شدن انتخابات شوراها توسط روشنفکران شهر، تبانی کاندیداها برای به اجرا گذاشتن اهداف خود خواهانه پس از عضویت در شورا، عدم ارایه طرح ها و برنامه توسط کاندیداها، تعیین کننده بودن رای افرادی که از روی جبهه گیری های محله ای و طایفه ای رای می دهند، عدم وارد گود شدن افراد فرامحله ای و بی تفاوتی و عدم اطلاع رسانی علمای شهر، به صحنه وارد شدن افرادی که توانایی لازم را برای کارهای شورای شهر ندارند و سلیقه ای تصمیم گرفتن موجب توسعه نیافتگی شهرهاست.
ما از اختیارات و تصمیمات اثرگذار شورا ها اطلاع چندانی نداریم، از میزان بودجه ای که سالانه در اختیار شهداری ها قرار می گیرد اطلاع نداریم، تنها می دانیم وظیفه شورا نظارت بر عملکرد شهردار است، یکی از اصلی ترین وظایف شوراها در ایران انتخاب شهردار است، که دقیقاً همین جا نمود پیدا می کند. به بیان بهتر، شورای یک شهر به نمایندگی از مردم آن شهر موظف و مُخیّر است تا شخصی را برای اداره امور شهر انتخاب کند که تصمیمات این شخص می تواند جریان سود و زیانِ اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی در آن شهر را از سمتی به سویی دیگر تغییر دهد.
*سبقه افراد در کرسی های مدیریتی را مورد بررسی قرار گیرد
در واقع اهالی هر شهر باید نسبت به انتخابات شورا بسیار حساس و نتیجه آن برای شان مهم و تعیین کننده باشد. از طرفی سبقه افراد در کرسی های مدیریتی را مورد بررسی قرار دهند، نواقص شهر را متذکر و مطالبه کنند و در نهایت از انتخاب افراد فاقد صلاحیت مدیریت شهری خودداری کنند، در اکثر شهرهای منطقه شرق استان اصفهان اعضای شورای شهر به طور کامل یا کشاورز اند یا از یک صنف خاص به حساب می آیند. نگارنده معتقد است باید تلفیقی از صنف های مختلف در شورای شهر گرد هم آیند و در بین کاندید ها اشخاصی که دارای تحصیلات در رشته های جغرافیای شهری، معماری، مدیریت شهری و اقتصاد هستند نیز در اولویت قرار گیرند.
با این حساسیت ها و پیگیری های متعدد مسئولین شهری خود را مقید به انجام کامل وظایف خود با کمترین اشتباهات و حداقل هزینه می دانند و می توان از آن ها توقع داشت که کنترل هزینه ها، افزایش دقت در خصوص توجیه اقتصادی و اجتماعی طرح ها و پروژه ها، ایجاد منابع جدید درآمدی و خلاقانه، ایجاد طرح ها و پروژه های مشارکتی، مجری طرح های عمرانی سایر نهادها و سازمان ها .افزایش بهره وری امکانات و سرمایه های عمومی. ایجاد یک برنامه مالی بدون تهیه بودجه بندی برنامه ای، پیگیری جذب بودجه های ملی و استانی (عمرانی- خدماتی –پژوهشی) و تفویض اختیار اماکن تاریخی به بخش خصوصی و توسعه گردشگری را انجام دهند.
بیتفاوتی به معنای فقدان علاقه نسبت به انجام رفتار یا اقدامی است و نیز کناره گیری و سهیم نشدن در مسایل اجتماعی، بی تفاوتی اجتماعی دلسردی و بیعلاقگی به مسائل جامعه، عدم درگیری مدنی به عنوان یک شهروند و بیاعتنایی نسبت به موضوعهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را به دنبال دارد. در جهان فعلی و ساز و کار حاکم زمانی شاهد پیشرفت و توسعه امکانات شهری و در نهایت منطقه ای خواهیم بود که ساکنین هر روستا و شهر با انتخاب های دقیق و درست بتوانند در رشد شهر خود موثر واقع شوند.
در آخر باید گفت شورای شهر اختیارات بسیاری در محدوده شهری دارد و افراد منتخب توسط مردم تاثیر به سزایی در رشد شهر خواهند داشت و بی تفاوتی نسبت به این نهاد اشتباهی جبران ناپذیر است. اگر تاکنون ظرفیت هایی مثل صنایع دستی ای چون عبا تقریبا از بین رفته اند به علت ناکارآمدی مسئولان و یا عدم دانش کافی افراد در این مسند هستند و عامل و مسبب این اشتباهات مردم هستند که با بی تفاوتی نسبت به این مهم، شرایط فعلی موجو را رقم زده اند، البته بر کسی پوشیده نیست که در ادوار گذشته کارهای بسیار خوبی انجام شده اما ظرفیت های موجود تلاش و خلاقیت های بیشتری را طلب می کند که جز با هشیاری مردم این اتفاق رخ نخواهد داد.
محمد جواد ابوالحسنی کارشناس ارشد اقتصاد
انتهای پیام
